31-05-2025 - Onweer!
Eindelijk een einde aan een periode met niet-dynamisch (=saai) weer!
18:09 Nog minder dan 20 minuten oud gooit deze cel al 3-4cm hagel iets noordelijk van onze positie.
Na een vrijwel record-periode zonder onweer - zelfs zonder dynamische buien en/of actieve fronten, stond er voor nu ineens een uitgebreide onweersituatie in de verwachtingen! Voor wie het verhaal hierover wil overslaan: klik hier voor het verslag.
Een mogelijk zware onweersituatie van het jaar diende zich aan. Tussen een laag voor de Franse kust van de Golf van Biskaje en hoge druk ten oosten ervan over het continent werd warme, onstabiele lucht uit het zuiden aangevoerd en stroomde over ons land uit. Bij/in een uitloper van het laag over Frankrijk werd in de in de ochtend een vore gevormd die over -zeg- noord-Frankrijk, het oosten van België en Duitsland zou komen te liggen. In de vore overdags (al vroeg, vanaf het middaguur) vorming van forse onweersbuien die misschien nog net het uiterste zuiden van Limburg konden bereiken. Deze buien stonden in een regime met > 3000 J/Kg (!) MUCAPE en (wellicht net genoeg) schering voor multicell-organisatie. Intens onweer en forse hagel mogelijk conform de berekeningen en beschouwingen.
Interessant(er) voor NL werd het vanaf de namiddag als bij het verder trekken van het laag de zone met hoge onstabiliteit en een tweede meer noord-zuid georiënteerde (thermische) vore naar het zuidoosten/oosten van ons land zou opschuiven. Weliswaar was er dan minder onstabiliteit (maar nog steeds tot ruim >1500 J/Kg MUCAPE!) beschikbaar maar zou ook de windschering toenemen al was meteen de vraag wat dat effectief zou opleveren voor de buien met dan een hogere basis ('elevated'). In de allerlaatste beschouwingen en modellen werd de windschering wel ruimer aangegeven, i.i.g. ruim genoeg voor goed georganiseerde multi-cellen of zelfs meer.
(gedeeltelijke) KNMI Guidance en waarschuwing(en):
Guidance modelbeoordeling voor Nederland, de Nederlandse kustwateren en de Noordzee, gebaseerd op de HARMONIE run van 00 UTC en de overige genoemde modellen en gidsen met bijbehorende runtijd. Modelbeoordeling door meteoroloog. Uitgifte: 31/05/2025 05.29 uur LT.
Synoptische situatie:
We bevinden ons in een warme sector. Een golvend koufront ligt van Denemarken naar Engeland langs ongeveer 54 °NB. Een occlusie boven het noorden van de FIR trekt zaterdagochtend langzaam noordwaarts. Warme, onstabiele lucht boven Frankrijk stroomt zaterdag overdag noordwaarts tot over het zuidoosten. In de loop van de middag en in de avond lijkt er een (thermische) vore te ontstaan die in de nacht naar zondag naar Duitsland trekt.
Modelbeoordeling:
Het belangrijkste aandachtspunt zijn de onweersbuien op zaterdag. Er zijn grofweg 2 situaties: zaterdag aan het einde van de middag, boven het uiterste zuidoosten en later zaterdagavond en in de nacht naar zondag boven het zuidoosten. In de EC18 uitvoer komt de buiigheid in de namiddag duidelijk noordelijker dan in de uitvoer van de vorige run, maar in de Harmonie-uitvoer (nog) niet. Het gebied met de (zeer) hoge CAPE in de EC-uitvoer reikt zaterdagmiddag en -avond net tot aan het midden van Limburg. Het schuiven van de EC-uitvoer verhoogt de onzekerheid. Vanaf halverwege zaterdagmiddag in het zuidoosten (met name Limburg) kans op enkele onweersbuien. Ten aanzien van de situatie van de late avond en nacht schuift vooral de Harmonie-uitvoer nogal. In de loop van zaterdagavond en in de nacht naar zondag komen de buien noordelijker, maar daar is wel minder CAPE beschikbaar en zal de convectie ook niet meer vanaf de grond kunnen. In het zuidoosten zijn de buien bij de tweede situaties waarschijnlijk significant, met de nadruk op Limburg. Voor Limburg code geel vanaf halverwege de middag. Indien nodig kan Noord-Brabant daar dan bijkomen.
Aandachtspunten
Temperatuur:
De dagelijkse gang wordt zoals vaker in vooral de EC-uitvoer onderschat. Als het zaterdag wat warmer wordt dan in de Harmonie-uitvoer heeft dat ook invloed op de zwaarte van de buien.
Wind:
Bij de buien van zaterdagnamiddag kans op zware windstoten in Limburg, HarmonEps uitvoer geeft 10-20% kans (wel puntkansen) met > 75 km/uur.
Bewolking:
Bij de buien van zaterdag CB-toppen tot ruim FL400.
Neerslag:
Aandachtspunt is de mogelijke zware convectie in het zuid(oost)en mogelijk in de loop van zaterdagmiddag, -avond en vooral in de nacht naar zondag, zie ook modelbeoordeling. MUCAPE zaterdagmiddag in Zuid-Limburg in de EC-uitvoer 1000-1500 J/kg, in de Harmonie-uitvoer 1500 tot 2000+ J/kg. In de avond neemt de CAPE af (geen convectie meer vanaf de grond). De effectieve windschering is 25-35 kn, afhankelijk van of de convectie vanaf de grond komt. Dit geeft een kans op grote hagel van meer dan 2 cm doorsnede in het midden en zuiden van Limburg. Verder noordwaarts wordt die kans snel kleiner. Buien trekken niet bijzonder snel of langzaam (ca. 20-25 kn), uursommen van 20-40 mm zijn plaatselijk mogelijk (HarmonEps kansen zijn in het zuiden van Limburg ca 50%). De trigger is convergentie in de grenslaag, bij de buien in de namiddag mogelijk ook een zwakke kortgolvige hoogtetrog. Modus is Multicel/Squall-line.
KNMI weerwaarschuwing(en) betroffen aanvankelijk alleen Limburg, later zou daar Noord-Brabant bijkomen: "In het oosten van Noord Brabant en in Limburg is er kans op enkele onweersbuien. De buien kunnen gepaard gaan met veel regen in korte tijd, hagel tot of rond 2 cm en windstoten tot circa 60 km/uur." Vervolgens kwam in de avond Gelderland en Overijssel erbij zodat e.e.a. uiteindelijk over het hele ruime zuidoosten zou gelden.
Estofex kwam met een level-2 over o.a. het uiterste zuiden van Limburg met eromheen een level-1 over o.a. zuidoost-Nederland:
Storm Forecast
Valid: Sat 31 May 2025 06:00 to Sun 01 Jun 2025 06:00 UTC
Issued: Fri 30 May 2025 21:16
Forecaster: PUCIK
A level 2 was issued across N France, S Belgium, Luxembourg, W-central Germany mainly for large to very large hail, severe wind gusts and to the lesser extent for tornadoes or heavy rainfall.
DISCUSSION
... N France through Belgium, Luxembourg into Germany ...
Within the warm sector in between of a diffuse cold front slowly arriving from W France and a warm front across northern Germany, a belt of dewpoints of 16 to 18 deg C is forecast, overlapping with moderately steep lapse rates up to 7 K/km. South of the belt, deep dry boundary layer with abundant heating are simulated, resulting in Inverted-V profiles from central France through Switzerland into S Germany. MLCAPE values from 1000 to 2500 J/kg are forecast within the belt of enhanced low-level moisture. Multiple rounds of storms are likely across the area.
The first round of storms will be tied to a short-wave trough entering area around 09 UTC. Convective initiation will likely be ongoing towards 12 UTC, starting from an area of elevated showers that will move over progressively warmer and destabilized airmass. The most likely point of initiation will be extreme W Germany with storms spreading E/ESE. With 0-6 km bulk shear of 15 - 20 m/s, storms will be organised into transient supercells and short linear segments. Expect threat of severe wind gusts and large hail. Threat of severe gusts will increase if the storms propagate SE towards the deeper boundary layer environment. Evolving convective system may reach Czechia and southwestern Poland.
The second round of storms may follow in the evening hours with arrival of a second short-wave trough and finally also the cold front. Some models suggest slight increase in the deep layer shear with values around 20 m/s and multiple splitting supercells evolving across the area with threats of large to very large hail and severe wind gusts. With slight increase in low-level shear towards the evening hours, a tornado will be possible especially in case of a favorable interaction of individual storms. Storms may last well into the night and early morning hours as the cold front slowly moves across the area.
(forecast-tekst gedeeltelijk overgenomen)
Stormchase
| Start - einde: | 15:15 - 19:30 |
| Kilometers: | 140 |
| Route: | Eindhoven - Roosteren - Dieteren - Eindhoven |
| Waargenomen: | (ontstaan/organisatie van) Onweersbuien, hagel, zware neerslag. |
| Team: | ik en Ron |
| Skywarnmeldingen: | 2, nl.: grote hagel en zware neerslag/wolkbreuk |
Aldus twee situaties te verwachten, eerst al vanaf het middaguur initiatie in Noord-Frankrijk, die buien zouden over de zuidelijke Ardennen via Luxemburg naar Duitsland trekken, en dan 's-avonds forse buien over zuidoost NL. Ik zat er over te twijfelen, op vrijdag niet eenduidige geluiden over de windschering in de eerste situatie en er moest natuurlijk toch een eind Duitsland in gereden worden. Voor grotere afstanden zie ik graag meer zekerheid. En ik merk dat ik, sinds ik hoog woon, een voorliefde voor de bliksemfotografie heb ontwikkeld en dus wilde ik per se vroeg op de avond weer thuis zijn - immers (mogelijk talrijke) onweersbuien met een hoge basis over de thuisregio!
Maar de modellen kwamen meer en meer met een tussen-scenario: vanaf de namiddag cellen die vanuit centraal België over midden-Limburg in ONO richting zouden trekken. Wow, dat paste me beter, niet te ver rijden en (dus) ook gemakkelijk haalbaar om bijtijds weer thuis te zijn voor de bliksems! Nou is natuurlijk iedereen achteraf wijs maar ach, ach, had ik geweten hoe krachtig die cellen zouden uitpakken en wat een enorme zeperd de bliksemfotografie zou worden hadden we die vroege avond cellen moeten chasen i.p.v. huiswaarts te gaan... 😑
Timing was dus "of the essence" en ik had dan ook uitgebreid geanalyseerd en gewikt/gewogen waar en wanneer de buien op te wachten. Daar stond we dan vanaf rond 16:00 op een prachtig plekje aan de grensmaas nabij Roosteren met prima zicht naar het noorden, westen en zuiden:
Gedurende bijna anderhalf uur was het wachten op ontwikkeling, ik maakte me wat zorgen over het uitblijven van buivorming over centraal-België, ik hield met name de regio Brussel en wat oostelijk ervan in gaten. Het zal toch niet voor mij te laat of zelfs elders gebeuren? 😥
Na vijven werden de cumuli wat groter en donkerder aan de onderkant na net na 17:30 gebeurde het: scherpgetekende TCu's schoten snel omhoog!
We hadden enerzijds wat pech dat de buien niet 20-30km verder westelijk ontstonden (of nog eerder conform verwachting) waardoor geen extremen op onze plek, maar wat anderzijds ervoor zorgde dat ik prima foto's heb van het ontstaan van de cellen incl. de latere "Venlo-cel" - dat ding was volgens mij meteen na ontstaan al een supercell die 6-7 kilometer verder noordelijk (nog voor Maasbracht) al hagel gooide van 3-4cm.
17:36 Snelgroeiende TCu met Pileus erop:
17:37 Het gaat snel, meerdere torens komen op in felle zonneschijn:
17:40 Mooi om te volgen, los van de pileus-kappen zie je dat de achterste toren gladder begint te worden, begint te "verijzen". Het buienspel kan beginnen.
17:43 De donkere massa rechts is de latere Venlo-cel, schuin (zuidwestelijk) erachter een nieuwe cel in wording:
Links ervan (zuidelijker) ook een nieuwe cel, ik noem die even bui2 (we komen 'm later nog tegen).
Er tussenin alweer zicht op een volgende (meer westelijke) TCu, snel groeiend en prachtig getekend. CAPE@work! De donkere "pluk" rechts op de foto's is nog net de Venlo-cel, basis staat nu bijna recht boven ons en we horen het eerste gedonder hoog in de wolk:
18:01 De Venlo-cel begint neerslag te produceren richting Maasbracht. Het kerktorentje is Maaseik (B).
De basis begint er steeds interessanter uit te zien, dat vraagt om meer foto's.
Het neerslagscherm wordt snel dichter:
Bui 2 begint neerslag te produceren die recht op ons af komt.We besluiten iets oostelijk te verplaatsen voor een beter zicht op de "Venlo-cel". Onderweg neerslag met hagel uit bui2.
18:29 Positie tussen Dieteren en Baakhoven. We kijken naar het vrijwel precieze oosten.
foto: Ron Leunisse
Bui2 is net gepasseerd, de neerslag is nu (net) oostelijk van ons. We vinden hagelsteentjes tot 2cm, daarvoor een Skywarn-melding ingediend. Wat we voor ons zien is aannemelijk de split van de Venlo-cel.
De leftmover 'zwaait' in meer NO-richting en zal grote hagel produceren net zuidelijk van Venlo, de rightmover loopt in op bui2 en dat wordt een enkele cel. Hieronder een ADAGUC animatie met het verloop tot 19:15LT. De marker is de positie aan de Grensmaas.
Animatie ADAGUC neerslag-beelden 17:15LT - 19:15LT
19:40 Weer thuis in het Eindhovense. Er staat zuidelijk alweer een enorme (zo te zien) multicell.
Eerst blijven buien nog op enige afstand maar vanaf 21:00 uur tot +/- 22:45 komt een hele trits cellen voorbij, inclusief kennelijk enkele supercells, maar i.i.g. valt op dat sommige wel erg veel ontladingen en zware neerslag produceren. Maar de bliksemfotografie is een mislukking: 750 opnamen en maar enkele kringels hoog in beeld van CC-ontladingen. Vrijwel alle ontladingen type IC/CC en dat in combi met de voortdurende zware neerslag zorgen ervoor dat ik nog geeneens een enkele mooie bliksemfoto kan laten zien... 🤨
Enkele sfeerbeelden:
21:55 Een (z)ware wolkbreuk over me heen, wat een geluid gaf dat! Hiervoor een Skywarn melding ingediend, zicht liep terug tot 300-400 meter met veel water op de wegen en verkeershinder:
Het is ruim een uur rustig als na 00:00 een cel bij Den Bosch druk staat te knipperen. Van hieruit natuurlijk weinig kans op kanalen en te ver weg en dus doe ik er niets mee. Maar de cel trekt richting Nijmegen en ontwikkelt kennelijk een meso; supercell dus! Om (pas) 00:20 besluit ik om het ding dan toch maar te fotograferen, zo te zien is de gang naar 'elevated' ingezet:
Goh, een CG:
Een wat meer bewerkte uitsnede om de verlaging onder de cel beter te kunnen zien. Hierna kwam er steeds meer lagere bewolking voor lopen zodat ik verder afzag van foto's. Opvallend, ik ging pas een uur later naar bed en zag het ding ver in het oosten nog vrolijk doorflitsen.
Wat een dag en wat een foto's van chasers die grote hagel en vooral ook prachtige structuurfoto's van supercellen konden vastleggen. Het laat me met een dubbel gevoel achter. Prima gepland, getimed en voorbereid om de cellen in Limburg te zien binnen komen met mooie buivormingfoto's als resultaat, maar de chase geofferd voor bliksemfotografie die dus niets heeft opgeleverd. Had ik dat vantevoren geweten, maar ja.
Hier nog het KNMI bliksemkaartje voor 31 mei (loopt tot 02:00lt 1/6 dus nagenoeg volledig beeld):
Bronnen:
- Weerkaartjes, bliksemoverzicht, ADAGUC beelden, waarschuwing-kaart: KNMI;
- Forecast graphic & text: Estofex.
Geplaatst 01-06-2025 17:37
Gewijzigd 05-06-2025 21:56