21-07-2009 - Superdag met een "clash of titans"!
Wat een super-dag, nee supercellen-dag … Uh, een superdag met supercellen? Nou ja, zie het verslag!
Woeste taferelen rond 17:30 gezien vanuit de omgeving van Wagenberg
Wat een week voor de liefhebber van onweer! Meerdere dagen met mooie kansen maar het focus lag toch wel op deze dinsdag. Met een zuidelijke stroming bereikt warme maar ook steeds vochtiger lucht ons land. Voldoende onstabiliteit en prima dynamiek zijn veelbelovend maar er zijn ook best veel onzekerheden, door toestroom van warme lucht ook op hoogte ontstaat een stevige cap, kan de wat bescheiden lijkende convergentielijn voor genoeg forcering zorgen om die cap te doorbreken? En: zal het in de warme sector achter het eerst binnenlopende warmtefront niet zo bewolkt zijn dat daardoor de temperatuurontwikkeling geremd wordt?
Ook zwabberden de weercomputers nogal met de verwachtingen. Leken de beste kansen eerst meer en meer naar het zuidoosten te verdwijnen,komt GFS op de avond ervoor opeens met een flink neerslagsignaal voor west-NL! Meer over dit alles in de inleiding met alle "weerkundige zaken" hieronder, klik hier om meteen door te gaan naar het chaseverslag zelf.
Inleiding
De 20/7 18z coupe d'GFS in beeld. Ineens de meeste neerslag weer voor het westen!
Hierboven een sounding en hodogram (door Alwin Haklander) voor het hier nabij gelegen Volkel geplaatst door Ben Lankamp op het Weerwoord.forum, e.e.a. op basis GFS 20/7 12z. Let op de sterke cap (CIN waarden) en de uitstekende waarden voor windschering en SREH!
Die uitstekende dynamiek is ook goed te zien op de kaartjes van hieronder (op basis GFS 21/7 00z). Door een opruimfout ben ik alle (!) originele kaartjes van deze dag kwijtgeraakt en moest ik deze plukken van het Onweer-Online forum, met excuus voor de zo opzichtige logo's over de vermelding van de echt rechthebbende (Lightningwizard.com) heen geplaatst...
KNMI Guidance 21/7 in de ochtend met daaronder de weerkaartjes van dat moment, nou ja, het zijn de analyses omdat ik ook deze originelen was kwijgeraakt.
KNMI Guidance
SYNOPTISCHE SITUATIE:
Door het uitzakken van koude lucht achter een oceaandepressie, die richting Ierland koerst, is de stroming inmiddels gedraaid naar zuidelijke richting en is de aanvoer van warme lucht op gang gekomen. Een barocliene band, in de tekeningen als occlusie terug te vinden, passeerd vandaag ons land met wat lichte regen of een buitje. In het kielzog van deze barokliene zone bevindt zich een Thetaw850-rug, 16-18 graden, die gedurende de dag over ons land trekt. Op de westflank van deze rug ontwikkelt zich een thermisch laag en daaraan gekoppeld zijn vanavond flinke regen- en onweersbuien, mogelijk met hagel en zware windstoten te verwachten. Komende nacht trekt deze zone verder naar het noordoosten. Het koufront behorende bij deze depressie passeerd woensdag het westen van het land en blijft wat slepen over het oosten en kan daar dan nog voor onweersbuien met windstoten zorgen.
MODELBEOORDELING:
Initialisatie ziet er betrouwbaar uit. Exacte timing en locatie van de Theta-W850 rug is onzeker. De 00 uur run heeft deze weer wat meer naar het westen en daarmee ook de neerslag. De verschillen zijn gering maar kunnen uiteraard lokaal wel flinke consequenties hebben. De ontwikkeling lijkt op een Spaans Pluim. De opbouw is op hoogte flink potentieel onstabiel, de onstabiliteitdepressie is erg groot en er staat tamelijk veel wind boven 950 hPa (45-50 kts). UKRM18 is tot de avond redelijk consistent met HiRLAM18, daarna ontstaan toch flinke verschillen in positie van de neerslaggebieden. EC12 houdt het vrijwel droog! Voorlopig houden we ons aan Hirlam. Woensdag opnieuw onweersbuien in het oosten van het land omdat het koufront dan nog niet echt naar het oosten doorloopt.
WIND:
Bij onweersbuien vanavond kans op zware windstoten. Ivens komt tot 58 kt aan het eind van komende nacht in het oosten van ons land. Op geringe hoogte staat flink wat wind. De basis van de buien ligt hoog (3000-4000 voet) maar de buien kunnen wel doorgroeien tot fl400 en daarmee voldoende verticale bewegingen veroorzaken om zware windstoten aan de grond te veroorzaken. Tke komt overigens maar tot 25 knopen uitschieters. Tke is onder deze omstandigheden echter geen goede parameter voor het te verwachten van windstoten. Woensdag opnieuw uitschieters bij de buien in het oosten van het land.
NEERSLAG:
Mogelijk wat lichte regen of een buitje op de barocliene band in het zuiden van het land en elders in de middag een lichte bui. Onstabiele HiRLAM laat aan het eind van de middag de neerslag ontstaan. Vooral 's avonds van het zuiden uit sterk oplevende buienactiviteit met onweer, hagel en zware windstoten. Zoals bij de wind reeds vermeld hebben de buien geen dagelijkse gang nodig voor de forcering. Bv. de progtemp EHFS van 18UTC laat gewoon een onstabiele opbouw op hoogte zien. De buien kunnen dan ook gewoon tot laat in de avond doorgaan. Woensdag in het westen droog, in het oosten nog enkele onweersbuien.
De Estofex verwachting met een level-2 voor (o.a.) een groot deel van NL en een level-1 voor zowat de gehele Benelux en de noordelijke helft van Duitsland. Daar spreekt vertrouwen uit al wordt ook de "weak forcing" genoemd. De teneur is wel dat als er buien kunnen ontstaan dit meteen vervaarlijke exemplaren kunnen worden.
Storm Forecast
Valid: Tue 21 Jul 2009 06:00 to Wed 22 Jul 2009 06:00 UTC
Issued: Mon 20 Jul 2009 22:14
Forecaster: GROENEMEIJER/TUSCHY
A level 2 was issued for parts of Belgium, the Netherlands and extreme NW-Germany mainly for large hail, severe wind gusts and tornadoes.
SYNOPSIS
A cyclonic vortex is situated over Ireland and the NE-Atlantic. Embedded within a strong southerwesterly wind field at all levels, a number of weak upper-level vorticity maxima should affect parts of western Europe during the forecast period. Ridging downstream moves to the east and keeps most parts of central Europe dry. Another upper trough over NE-Europe causes unsettled conditions with scattered thunderstorms.
DISCUSSION
Benelux, Northern Germany...
An elevated mixed layer covering central and southern France will be advected northeastward during the day and should overspread the Benelux and much of Germany during the afternoon hours. Wind shear will be very strong under the southwesterly jet that consists of two separate speed maxima: one should stretch from north-central Spain across France to NE France, whilst the other is located over the Channel region and SE England. A zone of high, 200-300 m2/s2, storm-relative helicity, should move northward along the leading edge of the elevated mixed layer, and values around 200 m2/s2 should also be locally further south across central and southern France. Moreover, 0-3 km shear will be in the 20-25 m/s range, which is strong.
Models are insofar constistent with each other, that they all produce precipitation in the late afternoon and/or evening across the Benelux and NW Germany, and some further east along the warm front as well. But some models produce only little convection. Apparently, the overall forcing for upward motion is not very large.
Still there is confidence that significantly more than just one or two storms will develop. Because of the excellent kinematic and thermodynamic parameters, the storms have a significant potential to become severe, and a level 2 is issued as a consequence. The storms will likely include supercells. Storms across the Benelux and northern Germany will be capable of producing large hail and damaging gusts, and also tornadoes. The tornado risk will be largest with those cells that tap most of the helical low-level flow: those that ingest the most backed low-level winds.
The storms are expected to continue throughout the evening, and new storms could even develop overnight. However, those will probably be elevated and because of low-level cooling, they will be less likely to produce severe winds or tornadoes.
Voor de aankomst van het warmtefront uit dikke cirrostratus, er is een halo te zien.
Stormchase
| Vertrek: | 16:20 |
| Terugkomst: | 20:00 (en nog 20:20 tot 20:45) |
| Totaal aantal km: | +/- 140 |
| Crew: | Ik met de enige zoon van m'n vader |
| Route: | Den Bosch - Wagenberg - Zevenbergsche hoek en omg. - Den Bosch - Engelen - Bokhoven - omg. Middelrode - Wijbosch |
| Waargenomen: | Zware neerslag, shelf, kortlevende funnel(s?), downburst (microburst), 3 x wallcloud, 2 x meso, onweer |
| Skywarn meldingen: | 17:30 Wallcloud Zevenbergsche Hoek + 17:40 Funnelcloud omg. Moerdijk + 18:45 Wallcloud omg. Den Bosch |
En weer eens dag waar naar uitgekeken kon worden al bleef het precies bepalen van de chasetactiek tot op het laatst lastig, behalve toch de onzekerheden v.w.b. het ontstaan van de buien was ook het lokaliseren moeilijk. De modellen leken meer en meer naar het zuidoosten te wijzen, zelfs zo erg dat ik al bang werd dat onze oosterburen weer met de hoofdprijs gingen lopen. En dan op het laatst toch weer meer kansen voor het westen. Zelf gaf ik op het Skywarn forum aan op het westen te willen letten maar dat het ZO wel meer onstabiliteit en CAP te bieden had (bij weliswaar iets mindere maar nog steeds gunstige dynamiek): dat zou de kans vergroten op minder, maar wel zeer geisoleerde en - wie weet - meest krachtige cellen.
Pff, ik moest ook terug denken aan 25 mei, ook zo'n lastige oost/west keuze... Ik besloot ervoor te zorgen dat ik zonodig eerder op het werk weg kon en gewoon de neerslagradar in de gaten te houden. Zouden inderdaad de buien in NW-Frankrijk ontstaan dan kon ik vanuit Den Bosch redelijk snel westwaarts en het West-Brabantse is v.w.b. zicht geen verkeerd chase-terrein!
Op de Buienradar-beelden was te zien dat er over de Ardennen en Limburg onschuldige buitjes ontstonden op/net achter het warmtefront, maar vooral natuurlijk in uiterst NW-Frankrijk enkele zware en snelgroeiende onweerskernen. Westwaarts zou ik dus gaan.
17:00 Tegen half vijf ben ik op weg gegaan en stop onderweg net voorbij Waalwijk aan de A59. Het wolkenbeeld ziet er bijzonder onstabiel uit, en de onzekerheid over de temperatuurontwikkeling is ook voorbij; het is drukkend warm, tijdens het eerste deel van de chase schommelt het zo van ruim 28 tot ruim 29°C. Terug richting het oosten gekeken begint het zelfs al wat donker te worden/dicht te trekken - het zal toch niet dat ... ? Maar ik mag niet twijfelen en verder treuzelen want een snelle check van Buienradar leert dat de cellen al boven west-NL actief zijn, snel weer op weg dus!
En even later zie ik vanuit de auto 2 enorme wigvormige cumulonimbi staan in het westen; ik moet de neiging onderdrukken om de snelweg te verlaten voor foto's. De treksnelheid van de cellen is (te) hoog, ik moet doorrijden nu! Ik neem een stuk verder de afslag naar Wagenberg en rijdt door het dorp heen en zoek een zichtplek naar het westen.
17:20 De cellen zijn elkaar nu genaderd en dat geeft een fotogeniek -of zelfs spectaculair - beeld. Fotograferen dus. Ik realiseerde me op dat moment zelf niet dat de linker - of liever: zuidelijke - cel een leftmover was. Er was een soort van flanking line en inflow tafereel bij de neerslagkern zichtbaar - maar aan de noordkant, de voorkant gezien de trekrichting. Vreemd!
Aan de meer noordelijke cel kon ik vanuit deze positie weinig structuur ontdekken, al kan je op de foto's met enige moeite juist links van de neerslag wel een regenvrije wolkenbasis boven de horizon ontdekken.
Hierboven: een indrukwekkend beeld zo met de neerslagstrepen bijna boven mijn positie. Hieronder overzicht foto's van beide cellen met de groothoeklens. Prachtig vind ik dat uitgezoomde effect, met wat fantasie waan je jezelf op Brabantse "plains".
Ik focus nog even op de vreemde vorm van de inflow van de zuidelijke cel als ik ineens een verdachte vorm zie onder de andere cel. Dat is me te ver weg, en ik besluit me wat te verplaatsen.
17:30 Ik sta nu net oostelijk van Zevenbersche Hoek. Inmiddels is de formatie tot een kloeke wallcloud uitgegroeid en je ziet langgerekte slierten uitcondenserende lucht vanuit de neerslag er snel naar toe bewegen. Ik wil dichterbij komen!
Ik ben door Zevenbergsche hoek heen gereden en maak de foto hierboven vanaf de (stalen...) balustrade van station Lage Zwaluwe. De zuidelijke cel produceert een paar fikse ontladingen in het ZW en nadert... Ik voel me hier niet veilig genoeg en ga dus maar de A16 oversteken - ik wil daarbij opletten niet te dicht op de cellen te komen om zo het overzicht te houden.
17:40 Plekje gevonden ten zuiden van de A59 vlakbij Moerdijk. Dit nadat ik voor het eerst een mede-chaser tegenkwam! Ik kende 'm verder niet en hij was ook geen deelnemer aan de Weerwoord en/of Skywarn fora. Veel tijd voor small talk was er niet, de ontwikkelingen gingen nu snel en de zuidelijke cel was nu erg dichtbij en produceerde venijnige CGs met scherpe harde donderslagen. Gauw terug de auto in dus en de tijd goed gebruiken voor een fotografisch overzicht.
De zuidelijke cel komt met een (waarschijnlijk) kortlevende funnel in het woelige inflowtafereel. Het lijkt misschien niet veel op deze foto maar het geheel was groter als je zou denken en er was ook de nodige rotatie eromheen! Plukjes fractus schoten er op snelheid naartoe. Ik kon het niet lang observeren omdat de neerslag ervoor begon te schuiven.
Hierboven: overzicht van de basis van de noordelijke cel. Hieronder het zicht op de zuidelijke cel, weer een vreemd tafereel aan de NW-kant en links zag ik wolkenflarden achter de neerslag door in NW richting trekken...
Het satellietbeeld van dat moment. Net onder de B/Fr grens ontstaat weer een krachtige cel die ook zal splitsen en langlevende kernen voortbrengen.
De inflow begint er vreemd uit te zien. Uit de verlaging ontstaat nu ook een staart richting de zuidelijke cel - een duidelijk geval van twee walletjes willen eten! De inflowtail richting de neerslag van de noordelijke cel wordt enorm groot en begint er tamelijk bizar uit te zien.
17:50 Het onvermijdelijke gebeurt, de zuidelijk cel loopt de basis van de noordelijke cel in en dat betekent een abrupt einde voor de inflow staarten... Er volgt een wat hectisch en minder overzichtelijk moment, maar al turend lijk ik toch zicht te houden op een behoorlijk stuk resterende basis van de noordelijke cel.
En gebeurt er iets toch weer erg onverwachts. Nou geef ik eerlijk toe dat ik ook helemaal niet wist wat nu precies te verwachten, maar dat de hele zuidelijk cel echt letterlijk binnen een minuut of twee, drie ineens zowat helemaal leek op te lossen had ik toch echt niet gedacht! Het was zelfs op de Buienradarbeelden te zien: bij de volgende 5-minuten update ineens de hele neerslagkern weg - met een kleine uitbreiding van de andere kern aan de oostkant. De resterende cel lijkt nu ook wat van trekrichting te wijzigen, i.p.v. een iets meer (afwijkende) oostelijke richting nu wat meer de algehele trekrichting.
De treksnelheid is hoog en volgen kan ik niet direct, ik sta tegen de A16 aan. Er is meteen weer een verlaging zichtbaar met een forse en woelige toestroom vanuit de neerslag. Even later meen ik zelfs heel kort een heel forse en mooi gladde funnel te zien, maar dat is met fors voorbehoud want het geheel draaide meteen de neerslag in - of was het misschien een soort neerslagformatie (het gaat niet om de foto hieronder)?
Ik raadpleeg Buienradar en besluit om oostwaarts te gaan om de lijn van buien daar te bekijken, en dat moet snel want de treksnelheid is hoog. Ik ga op weg via de A59.
18:22 Ik rijd onder een enorm aambeeld met mooi gewelfde vormen. Ik maak me wat zorgen want voor me is het wel erg donker en ik heb geen zin om in het spitsverkeer op de snelweg een hagelbui of zware neerslag in te rijden, bovendien had ik op de neerslagradar gezien dat er ergens zuidelijk van me ook een cel moest zitten, een "rightmover" nog wel. Ik sla af bij Waspik en op een handelsterreintje overdenk de zaak nog maar eens. En even internetten natuurlijk, oostelijk op dat moment geen zware cellen en de cel zuidelijk zit te ver weg en trekt te snel. Terug de snelweg op dus en kijken of zicht kan krijgen op de cel(len) boven de rivieren. Een volgende fase van deze chase begint met opnieuw soms hevige taferelen maar vooral met grote wisselingen van sfeer en kleur.
Ontwikkeling van de cellen van 17:00 tot 18:30. Opvallend is dat alle cellen lijken te splitten. Het is pas als ik later deze beelden bekijk en via Weerwoord de waarnemingen van anderen zie dat ik me realiseer waarom de waargenomen "zuidelijke cel" er zo raar uitzag - het was een leftmover en zat als zodanig "verkeerd-om" in elkaar! Let ook hier weer op de cel die rond 18:00 België vanuit NW-Frankrijk binnenkomt, ook die cel splitst en beide gedeelten zouden de start blijken van weer flinke onweerscomplexen.
De situatie per 18:30 nu met ontladingsweergave.
Tophoogte buien per 18:35, indrukwekkend de kernen voor ZO-Brabant, maar wat vooral opvalt is de kern boven Belgisch Limburg, > 15km en ik meen zelfs enkele pixels buiten de schaal te zien. Het zal die cel zijn die zich spectaculair in Limburg en later in Noordrijn-Westfalen zal laten zien!
18:45 Ik ben inmiddels bij Den Bosch aangekomen en neem de afslag richting Engelen in de hoop richting de Maas nog zicht te krijgen op cellen boven het rivierengebied. Al vrij snel zie ik een mooie stijgstroom met daaronder iets wat op die grotere afstand wel lijkt op een .. ! Snel doorgereden richting Maas omg. Bokhoven en foto's gemaakt in NNO zichtrichting.
Hierboven: een naar de grond reikende formatie, tweede foto deels verder bewerkt voor de duidelijkheid. Ik twijfel aan wat ik nu precies zie, het zit onder de meso en tegen de neerslag aan maar uiterlijk lijkt het arcus-achtig, door RFD wellicht? Inhet bewerkte deel lijkt ook een rfd "clear slot" zichtbaar met erachter een verdere verlaging dat zou dan de wallcloud zijn. Op de foto hieronder (het is helaas niet zo goed te zien) lijkt in de formatie de verlaging meer op een wall-cloud te lijken.
Uitgebreide aambeelden, grote delen van NL zijn bedekt!
19:30 De cellen boven de Maas lopen te snel van me vandaan om er nog wat mee te kunnen, en ik besluit huiswaarts te gaan. Langs de Zuid-Willemsvaart t.h.v. Middelrode in oostelijke richting zicht op een weliswaar wat minder goed gevormd "gewitternetz" als de Duitsers zo mooi zeggen. Dit aan de achterkant van het wegtrekkende complex. Vaak zeer indrukwekkende formaties, soms ook vooraf een onweersbui te zien. Het heeft ongetwijfeld te maken met stijg-en daalstromen rond zo'n krachtige bui, maar hoe ze nu precies ontstaan?
20:00 Thuis, en meteen sta ik in dubio... De rechter split van de eerder als laatste op de B/Fr grens onstane cel is tot een tamelijk intensieve buienlijn uitgegroeid en die zit eraan te komen! Eet ik nu rustig wat met Annemay samen en observeer ik de lijn hier vanaf de rand van het dorp, of ga ik als een echte die-hard chaser meteen weer op weg om zuidelijker te staan bij een van de zuidelijke uiteinden van een segment op deze lijn - daar zouden dan de hevigste verschijnselen kunnen voorkomen.
Hmmz, ik kiest toch voor het eerste, even lekker bijkomen en eten. Als de lijn er is het veld om te fotograferen, weer flink wat onweer maar vooral indrukwekkende neerslag. Let op de bolle druppelvormen in het neerslagscherm hieronder, microbursts? Wat zuidelijker van mijn positie zou schade ontstaan door zware windstoten!
Bij de Buienradar detailbeelden hieronder: natuurlijk (..) later spijt van mijn beslissing toen bleek dat het echt noodweer was juist ten noorden van Helmond (Beek en Donk, de Mortel, Gemert), precies bij een zuidelijk uiteinde van een segment dus. Let ook op de ontwikkeling van de cel weer wat zuidelijker die net onder Eindhoven door trekt.
21:40 En dan nog een laatste toegift om de dag af te sluiten. De enorme aambeelden werden prachtig verlicht door de ondergaande zon:
Een fraaie einde van een toch heel bijzondere onweersdag met flink wat supercellen en wat ik echt opvallend vond, bijna alle cellen splitsten en er waren zowel vitale left- als rightmovers te zien. Zelfs op Buienradar waren soms toch wel heel erg op hook-echos lijkende beelden te zien ... De keerzijde was dan wel weer dat het zo hier en daar kwam tot overlast en schade. Op het Weerwoord-forum bijvoorbeeld beelden van schade door enorme hagelstenen te Houthalen België, een quote uit het bericht van Weerwoorder Jef:
"Na een minuutje, het was toen pakweg 18u46-47, hoorde ik de eerste steentjes op de veranda. Wat volgde was een pittige hagelbui met stenen tot 2cm. Tot ik ineens harde knallen hoorde op de veranda. Ik wist meteen hoe laat het was. Wat volgde waren 5' pure waanzin. Twijgjes, bladeren werden afgerukt, auto's werden ingedeukt, zolderramen gebarsten, rioolputten raakten geblokkeerd, de straat werd een rivier. Er vielen gewoon 4-5cm dikke bollen naar beneden."
En in de omgeving Beek en Donk - de Mortel - Gemert de nodige schade op bouwplaatsen en bomen over de wegen. Ik ben een paar dagen later nog gaan fotograferen daar en sprak met ooggetuigen die een "wervelstorm" gezien hadden. Na doorvragen naar details lijkt dat een enorm laaghangende en flink roterende wall-cloud te zijn geweest.
Bronnen:
- Estofex kaarten en tekst: www.estofex.org
- GFS kaarten als zodanig gemarkeerd: Wetterzentrale.de
- Guidance tekst, weerkaartjes: KNMI
- Neerslagradarbeelden, saltellietfoto's: Buienradar.nl.
- Shear/STP/SCP kaarten: LightningWizard.com
Geplaatst 24-04-2025 22:43
Gewijzigd 26-04-2025 11:46